Những loại thảo dược quen thuộc trong y học cổ truyền
Đông y đã lưu truyền một số loại thảo dược như táo tàu, địa hoàng, nhân sâm hay nấm linh chi… Tuy nhiên, chúng ta cần hiểu rõ tác dụng thực sự của chúng là gì và cách sử dụng đúng cách.
Táo tàu - Hương vị ngọt tự nhiên
Táo tàu, còn được gọi là táo tàu đỏ, là quả trưởng thành từ cây bụi hoặc cây nhỏ rụng lá thuộc họ rhamnosus. Với vị ngọt và tính ấm, táo tàu có tác dụng bổ trung ích khí, dưỡng huyết an thần và hòa hoãn dược tính.
Ngoài ra, táo tàu còn giúp cải thiện tỳ vị hư nhược dẫn đến mệt mỏi, chán ăn và đi ngoài phân lỏng. Đối với phụ nữ, nó cũng hỗ trợ trong trường hợp thiếu máu và dễ cáu gắt. Táo tàu ngay cả khi kết hợp với các vị thuốc mạnh khác cũng mang lại hiệu quả giảm dược tính.
Theo khoa học hiện đại, táo tàu tươi chứa nhiều vitamin C, còn được gọi là "vua của quả". Nó còn chứa protein, chất béo, carbohydrate, canxi, phốt pho, sắt, caroten, niacin và nhiều loại vitamin B1, B2, C, P khác. Các chất này có tác dụng tăng cường thể lực và làm chậm quá trình lão hóa.
Cần lưu ý rằng táo tàu không phù hợp với những người bị chướng bụng, khó tiêu, nhiều giun trong ổ bụng, đau nhức do sâu răng, ho nhiệt đờm....
Hình ảnh: Táo tàu
Địa hoàng - Cảm nhận sức sống từ cây thân thảo
Địa hoàng là cây thân thảo với rễ củ được sử dụng làm thuốc bổ. Loại thảo mộc này có công dụng thanh nhiệt, làm mát huyết, dưỡng âm và bồi bổ cơ thể, thích hợp để giải khát.
Địa hoàng có công năng dưỡng huyết, dưỡng âm, dưỡng tinh, dưỡng tuỷ, dùng chữa chứng vàng da do thiếu máu, chóng mặt, tim đập nhanh, mất ngủ, kinh nguyệt không đều, di mộng tinh, bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, tiểu đêm nhiều, khát nước do thận âm thiếu hụt, đau mỏi thắt lưng và đầu gối, chóng mặt, ù điếc tai...
Theo cuốn "Thần Nông Bản Thảo Kinh", địa hoàng được xếp vào loại thảo mộc hàng đầu mà càng dùng lâu thì càng nhẹ thân, trẻ mãi không già. "Khai Bảo Bản Thảo" nói rằng, địa hoàng giúp "bổ ngũ tạng nội thương bất túc, thông huyết, ích khí".
Địa hoàng thường được sử dụng trong y học hiện đại để điều trị hội chứng mãn kinh như lục vị địa hoàng hoàn, bách hợp địa hoàng thang, địa hoàng ẩm tử...
Tuy nhiên, người tỳ vị hư hàn và lạnh, phân lỏng không nên dùng riêng địa hoàng.
Hình ảnh: Địa hoàng
Hoàng tinh - Sức sống từ cây thảo sống lâu năm
Hoàng tinh là thân rễ của cây thảo thuộc họ Liliaceae. Loại thảo mộc này có tính bình, vị ngọt và tác dụng bổ khí, làm ẩm phổi, tăng cường cơ và xương. Nó chủ yếu được dùng để chữa tỳ vị hư yếu, ho do phổi, đau nhức do phong thấp, thấp khớp và đái tháo đường.
Các thí nghiệm dược lý hiện đại đã chỉ ra rằng, hoàng tinh có thể thúc đẩy sự hình thành các globulin miễn dịch, cải thiện chức năng miễn dịch của cơ thể, có tác dụng chống mệt mỏi và chống lão hóa.
Hoàng kỳ - Nguồn cảm hứng từ rễ cây hoàng kỳ
Hoàng kỳ là rễ phơi hoặc sấy khô của cây hoàng kỳ. Nó thích hợp cho người mệt mỏi và nội thương, ngũ tạng suy nhược, già yếu, ốm yếu kinh niên, hồi hộp, khó thở, đổ mồ hôi trộm, tỳ vị hư nhược, sưng da, lở loét, chán ăn, thiếu khí, bọng mắt, di chứng tai biến mạch máu não...
Nghiên cứu hiện đại cho thấy, hoàng kỳ chứa nhiều chất dinh dưỡng như glycosid, polysaccharid, acid amin và các nguyên tố vi lượng. Nó có tác dụng tăng chức năng miễn dịch, lợi tiểu, chống lão hóa, bảo vệ gan, hạ huyết áp, loại bỏ protein niệu, tăng cường co bóp cơ tim, thúc đẩy estrogen và có tác dụng kháng khuẩn. Hoàng kỳ cũng có tác dụng hạ huyết áp và làm bền màng hồng cầu.
Cần lưu ý rằng, do có tính ấm, nên khi sử dụng hoàng kỳ lâu ngày, cơ thể có thể bị tổn thương âm dịch. Do đó, những người có thể trạng âm hư, mạch mỏng hẹp, lưỡi đỏ nên dùng kèm với thuốc dưỡng âm.
Câu kỷ - Sự phù hợp từ cây bụi nhỏ mọc trên núi
Câu kỷ (kỷ tử) là một loại cây bụi nhỏ mọc trên các sườn núi đầy nắng. Quả chín khô của nó được sử dụng làm thuốc. Với vị ngọt và tính hơi ôn, câu kỷ có chức năng nuôi dưỡng gan thận, cải thiện thị lực và làm ẩm phổi.
Câu kỷ có thể được sử dụng cho các chứng tiêu hao và thiếu hụt tinh khí, đau thắt lưng và đầu gối, chóng mặt và ù tai, nóng trong và khát nước, thiếu máu và huyết ứ, chóng mặt và các bệnh không rõ.
Theo cuốn "Thần Nông Bản Thảo Kinh", câu kỷ được xếp vào hạng thượng phẩm, cho rằng nó "trấn yểm tà khí trong ngũ tạng, làm dịu cơn khát. Dùng lâu có thể kiên gân cốt, khinh thân, bất lão". Bản Thảo Cương Mục của Lý Thời Trân cũng ghi rằng: "Kỷ tử có vị ngọt, tính bình. Bồi bổ sự thiếu hụt của tinh khí, giúp dưỡng máu, trắng da, sáng mắt và xoa dịu thần kinh, giúp sống lâu hơn".
Nghiên cứu hiện đại đã xác nhận rằng quả kỷ tử rất giàu chất dinh dưỡng, không chỉ chứa nhiều polysaccharide, protein, axit amin tự do, taurine mà còn chứa rất nhiều nguyên tố khoáng. Câu kỷ cũng có nhiều tác dụng khác như điều hòa miễn dịch, hạ đường huyết, hạ lipid máu và chống mệt mỏi.
Hình ảnh: Câu kỷ
Với những công dụng đặc biệt của mỗi loại thảo dược trên, không có gì ngạc nhiên khi chúng được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Hãy cùng khám phá thêm về những loại thảo dược khác trong các phần tiếp theo để tìm hiểu nguồn siêu thực từ thiên nhiên này.
