Sinh học 11 Bài 10: Ảnh hưởng của các nhân tố ngoại cảnh đến quang hợp, một chủ đề thú vị và quan trọng trong môn học sinh học. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về ảnh hưởng của các yếu tố ngoại cảnh đến quá trình quang hợp của cây xanh.
Cường độ ánh sáng
Cường độ ánh sáng có một vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp của cây. Khi nồng độ CO2 tăng, cường độ ánh sáng sẽ ảnh hưởng đến cường độ quang hợp. Điểm bù ánh sáng là cường độ ánh sáng mà tại đó cường độ quang hợp cân bằng với cường độ hô hấp. Trong khoảng giữa điểm bù ánh sáng và điểm bão hòa ánh sáng, cường độ quang hợp tăng hầu như tỉ lệ thuận với cường độ ánh sáng. Điểm bão hòa ánh sáng là trị số ánh sáng mà từ đó cường độ quang hợp không tăng thêm dù cường độ ánh sáng tiếp tục tăng.
Quang phổ của ánh sáng
Các tia sáng có độ dài bước sóng khác nhau ảnh hưởng không giống nhau đến cường độ quang hợp. Quang hợp chỉ xảy ra tại miền ánh sáng xanh tím và miền ánh sáng đỏ. Các tia sáng xanh tím kích thích sự tổng hợp axit amin, prôtêin, trong khi các tia sáng đỏ xúc tiến quá trình hình thành cacbohidrat.
Sự phụ thuộc của ánh sáng đến nhiều yếu tố
Thành phần ánh sáng biến động phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Trong môi trường nước, thành phần ánh sáng biến động nhiều theo độ sâu. Thời gian trong ngày cũng ảnh hưởng, với sáng sớm và chiều ánh sáng có nhiều tia đỏ hơn, và buổi trưa có nhiều tia sáng có sóng ngắn như tia xanh và tia tím. Cây mọc dưới tán rừng thường chứa hàm lượng diệp lục b cao giúp hấp thụ các tia sáng có bước sóng ngắn trong điều kiện thiếu tia sáng đỏ của ánh sáng khuếch tán.
Nồng độ CO2
Nồng độ CO2 cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp. Điểm bão hòa CO2 là nồng độ CO2 tối đa để cường độ quang hợp đạt cực đại. Nồng độ CO2 trong không khí chiếm 0,03%, và nồng độ CO2 thấp nhất mà cây bắt đầu quang hợp là khoảng 0,008% - 0,01%. Khi tăng dần nồng độ CO2 lên đến trị số bão hòa CO2, cường độ quang hợp tăng, nhưng vượt quá trị số đó, cường độ quang hợp giảm.
Nhiệt độ
Nhiệt độ cũng ảnh hưởng đáng kể đến quang hợp. Mỗi loài thực vật có một nhiệt độ tối ưu, tại đó cường độ quang hợp là lớn nhất. Cường độ quang hợp tăng theo nhiệt độ đến giá trị tối ưu, nhưng trên ngưỡng đó, cường độ quang hợp giảm.
Nguyên tố khoáng
Nguyên tố khoáng cũng đóng một vai trò quan trọng trong quang hợp. N, P, và S là những nguyên tố tham gia tạo thành enzim quang hợp. N và Mg tham gia hình thành diệp lục, trong khi K điều tiết đóng mở khí khổng giúp CO2 khuếch tán vào lá. Mn và Cl liên quan đến quang phân li nước.
Trồng cây dưới ánh sáng nhân tạo
Trồng cây dưới ánh sáng nhân tạo là một phương pháp mới được sử dụng để trồng cây trong nhà. Điều này giúp khắc phục giá rét và sâu bệnh trong sản xuất nông nghiệp, đồng thời đảm bảo cung cấp rau tươi trong các tháng mùa đông ở nước ôn đới. Tại Việt Nam, phương pháp này cũng được ứng dụng để sản xuất rau sạch, nuôi cấy mô thực vật, tạo cành giâm và nhiều ứng dụng khác.
Với những ảnh hưởng này, chúng ta có thể thấy rằng các nhân tố ngoại cảnh đóng vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp của cây. Hiểu rõ về những yếu tố này sẽ giúp chúng ta tăng cường việc trồng cây và nâng cao hiệu suất sản xuất nông nghiệp.
