Nhằm giúp học sinh hiểu và nhớ lâu các nội dung trong chương trình Ngữ văn 12, chúng tôi biên soạn Sơ đồ tư duy bài thơ Tây Tiến. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tác phẩm, tác giả, bố cục, và dàn ý phân tích. Hy vọng rằng Sơ đồ tư duy này sẽ giúp học sinh nắm bắt được nội dung cơ bản của bài thơ Tây Tiến.
Sơ đồ tư duy bài thơ Tây Tiến (dễ nhớ, ngắn gọn)
Hình ảnh: Sơ đồ tư duy bài thơ Tây Tiến dễ nhớ, ngắn gọn
Hình ảnh: Sơ đồ tư duy bài thơ Tây Tiến dễ nhớ, ngắn gọn
Tìm hiểu bài thơ Tây Tiến
I. TÁC GIẢ:
- Quang Dũng (1921 - 1988), quê quán: Làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).
- Ông học đến bậc Trung học ở Hà Nội và tham gia quân đội sau cách mạng tháng Tám.
- Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: viết văn, làm thơ, vẽ tranh và soạn nhạc.
- Tác phẩm chính: Mây đầu ô (thơ, 1986), Thơ văn Quang Dũng (tuyển thơ văn, 1988).
- Phong cách sáng tác của Quang Dũng là hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn, tài hoa.
II. TÁC PHẨM:
- Hoàn cảnh ra đời:
- Tây Tiến là tên gọi của trung đoàn Tây Tiến, được thành lập năm 1947:
- Nhiệm vụ phối hợp bảo vệ biên giới Việt Lào cùng với bộ đội Lào.
- Địa bàn hoạt động rộng: Hòa Bình, Sơn La, Thanh Hóa, Sầm Nứa.
- Người lính Tây Tiến chủ yếu là người Hà Nội, trẻ trung, yêu nước.
- Quang Dũng gia nhập đoàn quân Tây Tiến năm 1947 và là đại đội trưởng.
- Bài thơ ban đầu có tên là "Nhớ Tây Tiến" và sau đó được in lại trong tập "Mây đầu ô".
- Chủ đề:
- Qua bài thơ, Quang Dũng ca ngợi vẻ đẹp của người lính Tây Tiến và tình cảm của ông với đơn vị và miền Tây.
- Bố cục bài thơ được chia thành 4 phần:
- Phần 1: Miêu tả khung cảnh thiên nhiên miền Tây và cuộc hành quân của đoàn quân Tây Tiến.
- Phần 2: Kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và cảnh sông nước miền Tây.
- Phần 3: Chân dung người lính Tây Tiến.
- Phần 4: Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây.
- Bài thơ mang giá trị nội dung và nghệ thuật cao. Quang Dũng đã thành công trong việc khắc họa hình tượng người lính Tây Tiến và sử dụng ngôn từ đặc sắc.
- Giá trị nội dung:
- Qua bài thơ, Quang Dũng đã khắc họa thành công hình tượng người lính Tây Tiến trên nền thiên nhiên miền Tây hùng vĩ và mĩ lệ.
- Bài thơ thể hiện tình cảm sâu nặng của nhà thơ với đơn vị Tây Tiến, với cảnh vật và con người Tây Bắc một thời gắn bó.
- Quang Dũng đã sử dụng các từ tượng hình, từ Hán Việt và kết hợp chất nhạc và chất họa để tạo nên giá trị nghệ thuật đặc biệt cho bài thơ.
- Giá trị nghệ thuật:
- Bài thơ mang nét lãng mạn và cách sử dụng ngôn từ đặc sắc.
- Quang Dũng đã kết hợp chất nhạc và chất họa để tạo nên hiệu ứng tốt.
- Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn.
III. DÀN Ý PHÂN TÍCH:
I. Mở bài:
- Giới thiệu về tác giả Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến.
- Tác phẩm và tác giả có giá trị nghệ thuật và nội dung cơ bản.
II. Thân bài:
- Giới thiệu về đoàn quân Tây Tiến.
- Tây Tiến là tên gọi của trung đoàn Tây Tiến, được thành lập năm 1947.
- Nhiệm vụ và địa bàn hoạt động của đoàn quân.
- Đặc điểm của người lính Tây Tiến.
- Khung cảnh thiên nhiên miền Tây và hành quân của đoàn quân Tây Tiến.
- Miêu tả khung cảnh thiên nhiên miền Tây và những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân.
- Sử dụng từ ngữ và hình ảnh để tạo nên sự hiểm trở và mĩ lệ của thiên nhiên miền Tây.
- Kỉ niệm đẹp về tình quân dân và cảnh sông nước miền Tây.
- Miêu tả đêm liên hoan văn nghệ và cảnh sông nước miền Tây thơ mộng.
- Sử dụng các hình ảnh và từ ngữ để tạo nên không khí ấm áp và tình yêu cuộc sống.
- Chân dung người lính Tây Tiến.
- Miêu tả ngoại hình và tâm hồn của người lính Tây Tiến.
- Sử dụng từ Hán Việt và nghệ thuật nói giảm để tạo nên vẻ đẹp bi tráng của người lính.
- Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây.
- Miêu tả khung cảnh mùa xuân và lời thề của người lính với Tây Tiến và miền Tây.
IV. Kết bài:
- Tổng kết lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
- Liên hệ và mở rộng với những bài thơ khác có cùng chủ đề.
MỘT SỐ CÂU HỎI ĐỌC HIỂU VÀ BÀI PHÂN TÍCH: Câu hỏi:
- Văn bản trên được viết theo thể thơ gì?
- Nêu nội dung cơ bản của văn bản.
- Liệt kê các từ Hán Việt trong văn bản và nêu tác dụng của chúng.
- Phép tu từ nói giảm được sử dụng trong văn bản và tác dụng của nó.
- Viết 1 bài văn trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của những người lính trong thời đại xưa và nay.
Đáp án: a) Văn bản trên được viết theo thể thơ thất ngôn. b) Văn bản tập trung khắc họa chân dung người lính Tây Tiến. c) Các từ Hán Việt: "đoàn binh", "biên giới", "chiến trường", "biên cương", "viễn xứ", "áo bào", "độc hành". Sử dụng các từ này tạo ra sắc thái trang trọng và làm tôn thêm vẻ đẹp của người lính Tây Tiến. d) Phép tu từ nói giảm: "Áo bào thay chiếu anh về đất". Phép tu từ này làm giảm sắc thái bi thương của cái chết của người lính Tây Tiến. e) Viết bài theo cảm nhận cá nhân về vẻ đẹp của những người lính trong thời đại xưa và hiện tại.
